سلام

واپسین نوشته ی پرثوه در باره ی کودتای 28 مرداد بود . تلاش شده بود به آن بخش از کودتا پرداخته شود که معمولا گفته نمی شود و زیاد به چشم نمی آید . بد ندیدم که در نوشته ی تازه هم به همین رویداد تلخ و سرگذشت یکی دیگر از شهیدان آن بپردازم . ( پیش از این یک شهید دیگر شناسانده شده بود )

البته رفتارهای ددمنشانه و دور از ذهن کسانی که او را کشتند بیش از چگونگی کشته شدنش به چشم خواهد آمد .

سرگرد محمود سخایی , افسر توان مند و با استعداد پیاده , در تیراندازی یکی از سرآمدان کشور بود و به عنوان عضو تیم ملی , مسابقات المپیک را هم تجربه کرده بود .

سخایی افسر دلسوزی بود و پس از ورود به ارتش همه ی تلاشش برای مبارزه با فساد اداری و مالی ارتش را به کار گرفت . بنا به شرایط محیط و زمانه , مدتی با توده ای ها همراهی کرد و پس از کوتاه زمانی شیفته ی دکتر محمد مصدق شد .

توانایی های بالای او موجب شد که ریاست گروه محافظان دکتر مصدق به او سپرده شود و گویا یک بار که چاقو کشهای هوادار آیت الله کاشانی تلاش کردند در بخش ویژه ی مجلس شورای ملی مصدق را بکشند , او بود که جان نخست وزیر را نجات داد .

در ماههای پیش از کودتا که دکتر مصدق کشور را آماده ی همه پرسی برای سرنگونی شــاه می کرد مخالفانش هم با همه ی توان در برابرش ایستاده و از شـــاه پشتیبانی می کردند . مظفر بقایی یکی از همین چهره های مخالف بود و به واسطه ی کرمانی بودن او , استان و شهر کرمان یکی از کانونهای بحران به حساب می آمد .

از همین رو سرگرد سخایی به ریاست شهربانی کرمان برگزیده شد تا بحرانهای بوجود آمده بوسیله ی بقایی را بی اثر کند . 

در روز 28 مرداد که صبح شعار : زنده باد مصدق و مرگ بر شــاه خیابانهای شهرهای بزرگ کشور را می لرزاند و عصر : مرگ بر مصدق و جاویــد شـــاه , کرمان شرایط دیگری داشت .

بعد از ظهر 28 مرداد نوچه های مظفر بقایی قصد جان سرگرد را می کنند . راننده ی سرگرد هراسان به خانه ی وی رفته و خطر را گوشزد می کند و می گوید : باک جیپ را پر کرده ام , سوار شوید و از کرمان بروید .

اما سرگرد که میلی به فرار نداشته راننده را مرخص کرده و پای پیاده به شهربانی می رود . نوچه ها جلوی ساختمان چشم به راه بودند . سرگرد سخنرانی کوتاهی برای آنها می کند , ولی در اثر حمله ی آنها رییس دژبانی دخالت کرده و سرگرد را به داخل ساختمان و دفتر فرمانده ی لشگر می برد . در آنجا فرمانده لشکر سرتیپ فضل اله امان پور ( گویا عموی کریستین امان پور ) راه نجات سرگرد را اعلام انزجار از مصدق و وفاداری به شـــاه بیان می کند .

ولی سرگرد که باور نمی کرده با مشتی آدمکش طرف شده پاسخ می دهد : ” من زندانی شما هستم و در دادگاه صحبت می کنم “

سرتیپ امان پور از اتاق خارج شده و به چاقوکشهای آماده به خدمت اشاره می کند . در یک چشم به هم زدن پیکر سرگرد را که در اثر ضربات پیاپی چاقو نیمه جان بوده از طبقه ی دوم ساختمان به پایین پرتاب می کنند و حاضران در خیابان با چوب و سنگ و لگد به جانش می افتند . راننده ی جیپ سرتیپ امان پور , چند بار با خودرو از روی پیکر او گذر می کند تا پرده ی اول نمایش به پایان برسد .

سپس او را برهنه کرده و ریسمانی به گردنش می اندازند و با خودرو ( یا با دست ) روی زمین می کشند و در میدان مشتاق ( که در آن مشتاق علیشاه اصفهانی سنگسار شده بود ) پس از آنکه چوبی به باسنش فرو می کنند از یک تیر چراغ برق حلق آویز می کنند .

گروهی هم به ابتکار خودشان شروع به کندن بخشهایی از بدن او می کنند . به گفته ی شاهدان حاضر , پسر مرده شوی شهر کرمان با چاقو آلــت تـناسـلی جسد را می برد در دهانش می تپاند و خنده کنان کنار می رود . جانور دیگری هم از راه می رسد و بـیضـه های جسد را بر تکه پارچه ای دوخته و بر شانه اش می اندازد .

دلیل من برای بیان مو به موی فجایع ثبت شده ی این رویداد , ناراحت کردن خواننده یا بیان مظلومیت افراد دلسوزی مانند سرگرد سخایی نبود .

آنچه که برایم جالب بود میزان توحشی بود که در عرض چند دقیقه در میان مردم عادی بروز کرده . گروهی که به اشاره ی مظفر بقایی برای کشتن سرگرد سخایی رفته بودند به احتمال زیاد هیچ کدام قاتلین حرفه ای نبوده اند . همه ی شیرین کاری های یاد شده هم به دست آنها روی نداده و قطعا گروهی ابن الوقت بی وجدان با فراهم دیدن شرایط شروع به نمایش توانایی هایشان کرده اند . در تصویری که از سرگرد به جا مانده می توانیم ببینیم که جسدش صورت ندارد .

شاید باورش دشوار باشد , اما در درون هر یک از افراد عادی اجتماع هیولایی خفته است که می تواند در زمان مناسب از خواب برخیزد و فاجعه بیافریند . اینها مردم عادی بودند . ایرادشان این بود که سرگرد سخایی و دکتر مصدق و شاه و مظفر بقایی و آیت اله کاشانی را نمی شناختند . نمی دانستند چه چیزی برایشان خوب است و چه چیزی بد ؟ نمی دانستند که چه کسی خدمت کرده و کی خیانت ؟

قتل سرگرد سخایی فقط یک بازیچه ی غیر متعارف و غیر منتظره در اختیار آنها گذاشت . یک اسباب بازی که شاید کمتر دستشان بیافتد .

در برابر اینها البته کسانی هم بودند که خطر کرده و نیمه شب , باقی مانده ی پیکر سرگرد را از تیر چراغ برق پایین کشیده و غسل و کفن کرده و در گورستان شهر دفنش کردند .

دردآورتر آن است که حافظه ی تاریخی در ما ایرانیان آنقدر  ضعیف است که جز آنهایی که چند بار سنگ قبر سرگرد را شکستند کسی از او و سرگذشتش خبری نداشت و شهرداری کرمان به سادگی محوطه ی گورستان سید حسین که گور سرگرد در آن بود را صاف کرده و فضای سبز ساخته است .

شهردار و معاونش هم خیلی راحت اعلام کرده اند که : ” اِ ؟ جدی ؟ گور او آنجا بود ؟ خبر نداشتیم . کسی هم به ما نگفت . “

پرسش اینجاست که اگر شهرداری از گور نامداران و قهرمانان یک شهر خبر ندارد پس چه کسی باید خبر داشته باشد ؟ این وظیفه ی کیست که بداند ؟

نمی دانم تندیسی که شهرداری قول داده بوده در این فضای سبز به یاد بود سرگرد کار بگذارد گذاشته شده یا نه . ولی اگر از من می پرسید می گویم آن هم فراموش شده .

( اگر کسی از اهالی خوب کرمان گذرش به این صفحه افتاد و خبری از این تندیس داشت لطفا پیام بگذارد که ما هم بدانیم )

 آبشخورها :

موسسه ی مطالعات تاریخ معاصر ایران

ویکی پدیا – سرگرد محمود سخایی