سلام
اندیشیدن تنها راه جدا شدن و دیگرگونه بودن انسان از دیگر جانداران گیتی است . ولی اندیشیدن به تنهایی بس نیست , درست اندیشیدن است که انسان را به راه درست راهنمایی می کند . برای درست اندیشیدن داشتن خرد انتقادی لازم است .
در تعریف خرد انتقادی گفته اند که : “درست اندیشیدن در تلاش برای یافت آگاهی قابل اعتماد در جهان” . اگر بخواهیم تعریف روشن تر و ساده تری داشته باشیم شاید بتوان گفت خرد انتقادی نگاهی انتقادی و همراه با پرسشگری است . خردی که بر پایه ی نپذیرفتن هیچ چیز بدون دانستن چرایی آن استوار است . به دیگر سخن دوری از پذیرش بدون اندیشه و قید و شرط است . برای روبرویی با هر پدیده ای خرد منتقد از پرسشگری آغاز می کند و تا دلایل و منطق هر چیزی را به تمامی نداند آن را نمی پذیرد .
اندیشه ی انتقادی اندیشه ای تحلیلی است . یعنی هر پدیده ای را می شکافد و خرده هایش را وارسی و تحلیل می کند و تنها زمانی آنرا می پذیرد که به تمامی آن را شناخته و بررسی کرده باشد .
خرد انتقادی در نهاد انسان نیست و باید از راه آموزش آنرا فرا گرفت . به همین دلیل زمینه و مایه ی افتادن به دام مرام ها و مسلک ها و مذاهب خرافی هم کاملا در آدمی فراهم است و همواره این خطر انسانها را تهدید کرده و می کند . یک نمونه ی نداشتن خرد انتقادی و در دام افتادن را در مطلب : ” بزرگترین خودکشی گروهی تاریخ “ برایتان آورده بودم .
گروهی که به راحتی و بدون هیچ پرسشی به تقدس یک فرد کاملا معمولی ایمان آوردند پس از گذراندن دشواریهای بی اندازه در پایان به دستور او بزرگترین خودکشی گروهی تاریخ را پدید آوردند . بیش از 900 نفر !!!
پذیرش اندیشه ها تنها بر پایه ی دریافت قلبی و بدون پرسشگری , فرد را دچار چنین موقعیت هایی می کند . به یاد دارم که چند سال گذشته , یکی از بخشهای خبری تلویزیون گزارشی از یکی از مدعیان دروغین مقامات معنوی نشان داد که پیروانش را برای انجام مناسک حج به کوههای نزدیک هشتگرد کرج می برد !!!
گسترش پرسشگری تنها راه دستیابی به یک اندیشه ی کامل و گزینش های درست است .
باید پرسید چرا ؟ به چه دلیل ؟ چگونه ؟ هرگز بدون آگاهی کامل نباید گفت : بله .
