سلام

همه می دانیم که نخستین بار از میان اروپاییان کریستف کلمب بود که پا به قاره ی غربی گذاشت . اما چرا این قاره به جای کلمبیا , آمریکا نام گرفت ؟

کریستف کلمب در سال 1492 پا به قاره ی جدید گذاشت و در بازگشت از سفر سومش به سرزمین جدید , با دربار اسپانیا که استخدامش کرده بود اختلاف نظر پیدا کرد و بازداشت شد . به دلیل همبن اختلاف پادشاه اسپانیا فردیناند دستور داد که کلمب دیگر مقام فرمانداری را نداشته باشد و به جای او تاجر و دریانورد ایتالیایی ” آمریگو وسپوچی ” برای گرفتن بودجه های تحقیقاتی و کشف کامل سرزمین جدید برگزیده شود . وسپوچی , نخستین بار در 1497 به سفر فرستاده شد و سرزمین ها بیشتری را ( نسبت به کلمب ) بازدید و نقشه برداری کرد . به همین دلیل وقتی که سالها بعد یک جغرافی دان آلمانی به نام ” مارتین والد سیمولر ” مشغول تهیه ی نقشه ی این دنیای تازه شناخته شده بود از نام وسپوچی که به مراتب بیشتر از کلمب اطلاعات جغرافیایی ثبت کرده بود برای نام گذاری این قاره استفاده می کرد .

آمریگو وسپوچی

به مرور زمان که کاربرد نقشه های این جغرافی دان بیشتر شد قاره هم به همان شکل که او یادداشت کرده بود آمریکا نامیده شد . شاید بتوان گفت که حق هم همین بوده . وسپوچی به وظیفه ی اصلی اش یعنی شناخت و کشف سرزمین جدید مشغول بوده , در حالی که کلمب تمام وقت و انرژی خود را بر روی به بردگش کشیدن بومیان و سو استفاده از نیروی آنها برای استخراج معادن اختصاص داده بوده . بنابراین می توان گفت که وسپوچی بیش از کلمب به وظایف و قراردادش با دربار اسپانیا عمل کرده است .

برخورد کریستف کلمب با بومیان و دربار اسپانیا را در نوشتار پس از این خواهم آورد .

سلام

چندی پیش از شبکه ی چهار سیما مستندی پخش می شد در باره ی یک پایگاه تحقیقاتی کشور استرالیا در قطب جنوب . استرالیا ( با وجود نداشتن سابقه و قدمت آنچنانی و حتی نداشتن استقلال سیاسی تا همین چند سال قبل )  یکی از نخستین کشورهایی بود که در قاره ی جنوبگان ( قطب جنوب ) ایستگاه تحقیقاتی ایجاد کرد و هم اکنون سالهاست که چند تیم تحقیقاتی از این کشور در سرزمین یخها مشغول فعالیت و جست و جوهای علمی هستند .

به جز استرالیا چند کشور دیگر مانند آمریکا و فرانسه و انگلستان و شیلی و … هم در قطب پایگاه و محقق دارند .

سختی شرایط زندگی در قطب ( حتی با وجود امکانات کافی ) را به خوبی می شناسیم . سرمای باور نکردنی که حتی اندامهای داخلی بدن را از کار می اندازد ( مانند کلیه ها ) , خطرات پیش بینی نشده , شکافها و گودالهای پنهان , یخهای نازک و شکننده ,  ماهها دور از اجتماع زندگی کردن , اقامت دایمی در یک مکان کوچک و همنشینی بایدی ( اجباری ) با یک گروه ثابت از جمله مشکلاتی هستند که تیمها تحقیقاتی با آنها دست به گریبان هستند . پیش از آمدن اینترنت و ماهواره هم که دیگر نور علی نور بود . کسی که به این تیمها می پیوست از خانواده اش خداحافظی می کرد و برای دست کم یک سال ارتباطش را با دنیای بیرون به کلی قطع می کرد .

این از افراد . دولتها هم برای اداره ی این مراکز تحقیقاتی زیر بار هزینه هایی بسیار سنگین می روند . قطعا هزینه ی یک تیم تحقیقاتی در قطب جنوب چندین و چند برابر تیمهای عادی در جاهای دیگر دنیاست . بماند که دشواریهای مدیریتی و مسوولیت سنگین فرستادن چندین دانشمند ارزشمند به یک سرزمین وحشی و خطرناک هم مزید بر علت است .

این همه در حالی است که نتیجه ی کار که یافته های علمی ارزشمندی است در نهایت متعلق به مردم و تمام کشورهای دنیا خواهد بود و د رانحصار کشور مبدا باقی نمی ماند .

با دیدن این فیلم مستند به این فکر افتادم که دهها سال است که کاروان علم و دانش با شتاب زیادی به راه افتاده و دنیا را به کلی دگرگون کرده و هر ر وز نسبت به روز پیش جلوتر می برد . می توان بی اغراق گفت که همه ی این پیشرفتها و تحولات و رویدادهای خوب و مفید از کشورهای صنعتی و پیشرفته سرچشمه گرفته و جهان سومی ها هیچ نقشی در آن نداشته اند .

هیچ اختراعی , هیچ اکتشافی , هیچ یافته ای و هیچ دستاوردی از جهان سوم بیرون نمی آید . جهان سوم به تمامی مصرف کننده است و دنباله رو و وابسته .

صحبت تحقیق که باشد پاسخ جهان سوم این است : “ما بودجه نداریم , ما امکانات نداریم , چرا ما ؟ چرا کشورهای صنعتی این کار را نمی کنند ؟”

تحقیق که نباشد آگاهی هم نیست و در نبود آگاهی از فناوری هم خبری نیست . پس جهان سوم ناچار است که همه ی شرایط کشورهای صنعتی و پیشرفته را برای گرفتن فناوریهای آنها بپذیرد . آنجاست که انواع آه و ناله ها به آسمان می رود که :” آی ما را استثمار کردند , منابع ما را به یغما بردند , ما را به بردگی کشیدند و چه و چه .”

آیا حق نیست که غرب پیشرفته از تمامی هزینه ها و زحماتش بیشترین استفاده را ببرد ؟ اگر هم حق نباشد ( که به گمان من هست ) آنها با توانمندی زیادشان هر ناحقی را به حق تبدیل خواهند کرد و در جهان سوم هم همواره وضع به همین منوال خواهد ماند . هر کسی جدا گانه به فکر پر کردن حساب بانکی خود خواهد ماند و هیچ تحول و هیچ پیشرفتی هم به دست نخواهد آمد .

مگر آنکه …